วันอนุรักษ์วาฬโลก (World Whale Day) ตรงกับวันอาทิตย์ที่สามของเดือนกุมภาพันธ์ ซึ่งวันอนุรักษ์วาฬโลกเกิดขึ้นครั้งแรกในปี 2463 ในหมู่เกาะฮาวาย ประเทศสหรัฐอเมริกา เพื่อรณรงค์ให้เกิดความตระหนักถึงความสำคัญ และการดำรงชีวิตของวาฬในมหาสมุทรตามธรรมชาติ

วาฬเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก วาฬจึงเป็นแหล่งดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่ใหญ่โตและมีประสิทธิภาพโดยเฉพาะวาฬที่มีขนาดใหญ่ เพราะวาฬเพียงหนึ่งตัว สามารถดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เทียบเท่ากับต้นไม้จำนวนถึง 1,000 ต้น ซึ่งปกติวาฬจะมีอายุขัยโดยเฉลี่ยอยู่ประมาณ 60 ปี ทำให้ในช่วงชีวิตหนึ่งของวาฬสามารถสะสมก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ถึง 33 ตัน ในขณะที่ต้นไม้ต้นหนึ่งสามารถดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้แค่ 0.022 ตันต่อปีเท่านั้น

วาฬยังมีบทบาทสำคัญในการช่วยเพิ่มปริมาณแพลงก์ตอนพืช ปกติแล้ววาฬใหญ่จะดำน้ำลึกเพื่อหาอาหารและจะลอยขึ้นสู่ผิวน้ำเพื่อถ่ายของเสียออกจากร่างกาย ซึ่งเราเรียกพฤติกรรมที่เรียกว่า ‘Whale pump’ โดยของเสียเหล่านี้อุดมไปด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของแพลงก์ตอนพืชทั้งธาตุเหล็กและไนโตรเจน ทำให้แพลงก์ตอนพืชเจริญเติบโตได้ดี

แต่จำนวนประชากรของวาฬทั่วโลกกลับน่าเป็นห่วง เพราะนอกจากจะถูกล่าแล้ว วาฬยังมีอัตราการเสียชีวิตจากการกินขยะพลาสติกที่สูง มีรายงานวาฬเกยตื้นเสียชีวิตแล้วผ่าท้องพบขยะพลาสติกอุดตันในระบบทางเดินอาหารตั้งแต่ 1 กิโลกรัมไปจนถึง 40 กิโลกรัม และสาเหตุการเสียชีวิตหลักอีกอย่างคือผลกระทบจากอุตสาหกรรมประมง ไม่ว่าจะเป็นอาการบาดเจ็บเพราะชนเรือหรือติดอวนลากโดยไม่ได้ตั้งใจการอนุรักษ์วาฬจึงมีความสำคัญต่อระบบนิเวศ

หากประชากรวาฬในท้องทะเลและมหาสมุทรลดลงเรื่อยๆ ระบบนิเวศในท้องทะเลก็จะมีผลกระทบอย่างมหาศาล แพลงก์ตอนพืชจะค่อย ๆ หายไป ทำให้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกสู่ชั้นบรรยากาศมากยิ่งขึ้น นับจากนี้เราทุกคนต้องมีส่วนในการอนุรักษ์วาฬ เริ่มจากการมีวินัยในการจัดการขยะ และห่วงใยทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อให้ยักษ์ใหญ่แห่งมหาสมุทรคงอยู่กับท้องทะเลตลอดไป

ที่มา: เว็บไซต์ของสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 6 (สงขลา)