6 ธันวาคม 2566 สำนักข่าวซินหัว รายงาน ซากเขื่อนโบราณ ซึ่งมีพร้อมทั้งอ่างเก็บน้ำและทางน้ำล้น อายุ 5,100 ปี ในมณฑลหูเป่ยทางตอนกลางของจีน ได้รับการระบุให้เป็นโครงการอนุรักษ์น้ำที่มีความเก่าแก่มากที่สุดเท่าที่เคยค้นพบของจีน

รายงานระบุว่าซากเขื่อนแห่งนี้ชื่อ “สยงเจียหลิ่ง” (Xiongjialing Dam) เป็นส่วนหนึ่งของแหล่งโบราณคดีชวีเจียหลิ่งในเมืองจิงเหมินของหูเป่ย ที่ซึ่งครั้งหนึ่งวัฒนธรรมยุคหินใหม่ (Neolithic) เคยเจริญรุ่งเรือง

เถาหยาง จากสถาบันวัตถุวัฒนธรรมและโบราณคดีมณฑลหูเป่ย เผยว่าซากเขื่อนแห่งนี้ถูกก่อสร้างขึ้นเมื่อราว 5,100 ปีก่อน บริเวณลำน้ำสาขาของแม่น้ำชิงมู่ต้าง และถูกขยับขยายทั้งความสูงและความกว้างในเวลาต่อมา

ตัวซากเขื่อนที่ยังคงปรากฏอยู่ในปัจจุบันสูง 2 เมตร และยาว 180 เมตร มีอ่างเก็บน้ำทางตะวันออก และพื้นที่ทดน้ำขนาด 8.5 เฮกตาร์ (ราว 53 ไร่) ทางตะวันตก โดยพื้นที่ทดน้ำนี้มีแปลงเพาะปลูกข้าวยุคก่อนประวัติศาสตร์ด้วย

เถาหยาง กล่าวเสริมว่า ซากเขื่อนแห่งนี้ถูกก่อสร้างด้วยดินในท้องถิ่น ซึ่งถูกผสมเข้ากับพืชที่มีรากมากเพื่อเพิ่มความทนทานของโครงสร้าง ส่วนทางน้ำล้นอยู่ฝั่งเหนือของอ่างเก็บน้ำ ซึ่งช่วยระบายน้ำส่วนเกินในฤดูน้ำหลาก

เหอนู่ นักวิจัยจากสถาบันโบราณคดี สังกัดสถาบันบัณฑิตสังคมศาสตร์แห่งชาติจีน เผยว่าจุดประสงค์หลักของโครงการอนุรักษ์น้ำแห่งนี้น่าจะเป็นการทดน้ำเพื่อแปลงเพาะปลูกข้าว บ่งชี้ว่าคนโบราณในพื้นที่นี้เรียนรู้การควบคุมและใช้ประโยชน์จากน้ำมากกว่าเพียงดำเนินมาตรการป้องกันน้ำหลากแบบทั่วไป

อนึ่ง แหล่งโบราณวัตถุชวีเจียหลิ่งเป็นที่รู้จักจากการค้นพบซากเมล็ดข้าวที่เหลือแต่คาร์บอนในพื้นที่ตอนกลางของแม่น้ำแยงซี ซึ่งเป็นแม่น้ำสายยาวที่สุดของจีน

คณะนักวิจัยกล่าวว่าซากเขื่อนแห่งนี้แสดงให้เห็นว่าพื้นที่นี้ในยุคหินใหม่มีการเพาะปลูกข้าวกันอย่างจริงจังแล้ว เนื่องจากการเพาะปลูกข้าวต้องพึ่งพาการทดน้ำอย่างมาก

เถาหยาง กล่าวว่าที่ราบเจียงฮั่น มีเครือข่ายแม่น้ำหนาแน่นและแหล่งทรัพยากรน้ำมากมาย รวมถึงฤดูฝนและฤดูร้อนที่มาคลาดเคลื่อนเป็นครั้งคราว ทำให้การกักเก็บน้ำไว้ใช้และป้องกันน้ำท่วมกลายเป็นสิ่งสำคัญ