22 พฤศจิกายน 2568 นพ.จิรรุจน์ ชมเชย กุมารแพทย์โรคระบบหายใจ ให้ความรู้ผ่านแฟนเพจเฟซบุ๊ก หมอจิรรุจน์ เกี่ยวกับภัยจาก "นกพิราบ" รายระบุว่า พ่อแม่ ควรทราบ ราที่มาจากนกพิราบ ประชาชนทั่วไป ก็ควรรู้

"มูล (อุจจาระ)" ของนกพิราบ เป็นที่สะสมของ รา ตัวหนึ่งชื่อว่า Cryptococcus neoformans จัดเป็น "เชื้อรา" (Fungus) แต่ถ้าจะระบุให้เข้าใจง่ายขึ้น มันจัดอยู่ในกลุ่มของ “ยีสต์” (Yeast) เชื้อนี้สามารถทำให้เกิด ปอดติดเชื้อ และลุกลามจนเป็น "เยื่อหุ้มสมองอักเสบ" ได้

จริงอยู่ที่ว่า ในตำราแพทย์ เขียนว่า เชื้อนี้จะก่อโรคในคนที่ภูมิคุ้มกันผิดปกติ เช่น คนไข้มะเร็ง HIV หรือ ได้ยากดภูมิคุ้มกัน แต่ เด็กและคนภูมิคุ้มกันปกติ ก็สามารถติดเชื้อได้ หากเจอเชื้อพวกนี้ในปริมาณมาก ถามว่า ที่ไหน ที่มีเชื้อพวกนี้มาก ๆ

1. รังนกพิราบเก่าๆ บริเวณที่มีการสะสมของมูลนกเก่าๆ แห้งๆ เป็นเวลานาน จะเป็นแหล่งเพาะพันธุ์เชื้อราจำนวนมหาศาล
2. มูลนกและดินที่ปนเปื้อน เชื้อราชนิดนี้เจริญเติบโตได้ดีมากในมูลนกพิราบ เพราะในมูลนกมีสารที่เรียกว่า ครีเอตินีน (Creatinine) สูง ซึ่งเป็นแหล่งอาหารชั้นดีที่ช่วยให้เชื้อราเจริญเติบโต ตรงไหนที่มีนกพิราบเยอะ ๆ เป็นฝูง ๆ เลี่ยงได้ควรเลี่ยง

** กลไกการแพร่สู่คน **

เชื้อราจะเข้าสู่ร่างกายคนได้ก็ต่อเมื่อ “มูลนกแห้ง” และกลายเป็นฝุ่นผง เมื่อมูลนกแห้งแตกตัวเป็นฝุ่น สปอร์ของเชื้อราจะฟุ้งกระจายไปในอากาศ คนหายใจเอาสปอร์เหล่านี้เข้าไปในปอด ทำให้เกิดการติดเชื้อที่ปอด และอาจลุกลามไปยังสมอง (เยื่อหุ้มสมองอักเสบ) ได้ในผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ

การป้องกันการติดเชื้อในเด็กเล็ก เป็นเรื่องที่พ่อแม่ควรให้ความสำคัญ แม้ว่าโรคนี้จะพบได้น้อยในเด็กที่แข็งแรง แต่เนื่องจากเด็กมีพฤติกรรมที่ชอบเล่นซุกซนและอยู่ใกล้พื้นดิน จึงมีโอกาสสัมผัสเชื้อได้มากกว่าผู้ใหญ่

** แนวทางปฏิบัติเพื่อลดความเสี่ยง **

1. ห้าม "วิ่งไล่นก" (สำคัญที่สุด) เพราะการที่นกบินขึ้นพร้อมกันเป็นฝูง จะเกิดแรงลมจากปีก (Flapping) พัดให้ฝุ่นจากมูลนกแห้งที่พื้น "ฟุ้งกระจาย" ขึ้นมาในระดับความสูงเดียวกับจมูกของเด็กพอดี ทำให้เด็กสูดดมสปอร์เชื้อราเข้าไปเต็ม ๆ

2. หลีกเลี่ยงการพาเด็กไปเดินในจุดที่มีนกพิราบชุม เช่น ใต้สะพานลอย, อาคารร้าง, สวนสาธารณะบริเวณที่มีขี้นกเกรอะกรัง หรือระเบียงบ้านที่มีนกมาเกาะประจำ หลีกเลี่ยงไม่ให้เด็กเล่นดินในบริเวณที่มีมูลนกปนเปื้อน หากจะเล่นทราย ควรเป็นบ่อทรายที่สะอาดและมีการปิดคลุมเมื่อเลิกเล่น

3. การทำความสะอาดบ้าน (หน้าที่ผู้ปกครอง) หากที่บ้าน (เช่น ระเบียงคอนโด หรือหลังคา) มีนกพิราบมาขี้ใส่ ห้ามให้เด็กอยู่ใกล้ขณะทำความสะอาดเด็ดขาด และต้องทำถูกวิธี คือห้ามกวาดแห้งเด็ดขาด การใช้ไม้กวาดกวาดมูลนกแห้ง จะทำให้เชื้อฟุ้งกระจาย ต้องฉีดน้ำหรือราดน้ำผสมน้ำยาฆ่าเชื้อ (เช่น น้ำยาฟอกขาว หรือไฮเตอร์) ให้ชุ่มก่อน เพื่อให้มูลนกจับตัวเป็นก้อน ไม่ฟุ้ง แล้วค่อย ๆ เช็ดหรือล้างออก ผู้ทำความสะอาด ควรสวมหน้ากาก N95 และถุงมือยาง

สรุปสั้น ๆ สำหรับพ่อแม่ อย่าวิ่งไล่นก อย่าเล่นดินที่มีขี้ และล้างมูลนกด้วยน้ำเปียกเสมอ